لوکس نوری، واحد اندازهگیری روشنایی در سیستم بینالمللی واحدهای SI است. یک لوکس برابر با یک لومن بر متر مربع است و به میزان روشنایی در یک نقطه اشاره دارد.
( لومن : نور حاصل شده از یک شمع در محیط )
انتخاب لوکس نوری مناسب در هر محیط به حفظ شادابی چشم، بهره وری و یا ایجاد محیطی دلپذیر کمک میکند.
مقدرا لوکس نوری میتواند حس و عملکرد فضا را تغییر بدهد. به عوان مثال، یک فضای رستورانی با نور ملایم و لوکس پایین ( مثلا 100 تا 300 لوکس ) میتواند محیطی دنج و راحت ایجاد کند ( بهمراه رنگ نور مناسب )
لومن و لوکس مناسب در یک رستوران میتواند بسته به نوع رستوران و طراحی آن متفاوت باشد.
تاثیر بر ریتم شبانه روزی: شدت و کیفیت نور میتواند بر ریتم شبانه روزی کل بدن تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، قرار گرفتن در معرض نور شدید ( مثل 1000 لوکس ) در ساعات صبح میتواند به تنظیم بهتر ساعت بیولوژیکی بدن کمک کند و هوشیاری را افزایش دهد. در مقابل، نور کمتر ( مثلا 100 لوکس ) در ساعات شب میتواند به تولید ملاتونین و آماده سازی بدن برای خواب کمک کند.
نرمافزار های تخصصی مانند dialux , relux به طراحان کمک میکند تا مقدار لوکس نوری را در یک محیط شبیه سازی کنند.
طراحی و پیادهسازی پروژه روشنایی با استفاده از نرمافزار Dialux شامل چندین مرحله است که از تعریف نیازهای پروژه شروع شده و تا ارائه گزارش نهایی ادامه دارد
شاخص نمود رنگ (Color Rendering Index – CRI): این شاخص کیفیت نمایش رنگها توسط یک منبع نور را نسبت به نور طبیعی یا یک منبع نور استاندارد ارزیابی میکند. یک CRI بالا (نزدیک به 100) نشاندهنده این است که نور مصنوعی به خوبی رنگهای مختلف را مانند نور طبیعی نمایش میدهد. در محیطهایی مانند موزهها، فروشگاههای مد و استودیوهای هنری، جایی که نمایش دقیق رنگها حیاتی است، همگامسازی لوکس نوری با CRI بالا بسیار مهم است.
دمای رنگ همبسته (Correlated Color Temperature – CCT): دمای رنگ نور به رنگمایه نور اشاره دارد و بر حسب کلوین (K) اندازهگیری میشود. نور با دمای پایینتر (3000K) گرم و ملایم است و برای محیطهای آرامشبخش مناسب است، در حالی که نور با دمای بالاتر (5000K به بالا) سرد و تیز است و برای محیطهای کاری و روشنایی روز مناسبتر است. ترکیب درست لوکس نوری با دمای رنگ مناسب برای هر فضا، به ایجاد حال و هوای مناسب و افزایش بهرهوری کمک میکند.
پدیده خیرهکننده بودن زمانی اتفاق میافتد که شدت نور زیاد یا جهت تابش آن به گونهای باشد که باعث اذیت چشم و کاهش راحتی بصری شود. مدیریت صحیح نقاط خیرهکننده با استفاده از لوورها، دیفیوزرها، و تنظیم جهت تابش منابع نوری، برای حفظ کیفیت دید و راحتی چشم ضروری است. – UGR (Unified Glare Rating): شاخص UGR معیاری است که میزان خیرهکنندگی در یک فضا را اندازهگیری میکند. برای محیطهای اداری یا آموزشی، سطح UGR باید کمتر از 19 باشد تا راحتی چشم کاربران حفظ شود.
انعکاس نور از سطوح: سطوح مختلف مانند دیوارها، سقفها و کفها میتوانند نور را منعکس کنند و بر توزیع کلی لوکس نوری در یک فضا تأثیر بگذارند. درک اینکه چگونه مواد با بازتاب بالا یا پایین میتوانند لوکس نوری را تغییر دهند، برای دستیابی به توزیع یکنواخت نور و جلوگیری از ایجاد سایههای نامطلوب مهم است. – ضریب انعکاس (Reflectance Factor): ضریب انعکاس برای مواد مختلف (معمولاً به صورت درصد بیان میشود) نشاندهنده میزان نوری است که آنها منعکس میکنند. این ضریب باید در طراحی روشنایی در نظر گرفته شود تا اطمینان حاصل شود که سطوح بازتابنده بیش از حد یا کم باعث ایجاد اختلال در سطح لوکس نوری نمیشوند.
زاویهای که نور از یک منبع نوری به سطح میتابد، مستقیماً بر میزان لوکس نوری و نحوه توزیع آن تأثیر دارد. منابع نوری با زاویه تابش کوچکتر، نور را به طور متمرکزتری پخش میکنند و برای برجسته کردن نقاط خاص در یک فضا مناسب هستند. در مقابل، زاویه تابش بزرگتر نور را به طور یکنواختتری در فضا پخش میکند.